Issık Göl'ün Kıyılarından Bir Görünüm
Issık Göl veya Isık Göl, (Kırgız Türkçesi: Ысык-Көл, okunuşu: Isık-Köl) Kırgızistan'ın kuzey doğusunda, Kazakistan sınırına yakın bir bölgede, kuzeyinde Küngöy Ala dağları ve güneyinde Teskey Ala dağları arasındaki tektonik çukurda yerleşmiş, ortalama deniz seviyesinden 1609 m. yükseklikte bulunur.26 Dünyanın ikinci büyük krater gölü olan Issık Gölü (sıcak su gölü) Kırgızistan’da bulunur.
Bu göl Altay Dağları’ndadır.
Turizm açısından da önem arzeden 6202 km’lik Issık Gölü 1609 metre yükseklikte olup, 702 metre derinliğine sahiptir.
Dünyanın en derin göllerinden birisidir.
Ülkenin en önemli , en büyük gölü ve turizm merkezidir.
Suyu biraz tuzlu, son derece berraktır.
Çevresinde yaz tatili amacına yönelik turizm konaklama tesisleri bulunmaktadır.
Tesisler çok nitelikli olmamakla beraber ihtiyaca cevap verebilmektedir.
Yaz tatilinin yanısıra, sportif oyunlar, avcılık, tedavi imkanlı termal kaynakları, at sporları ve dağ yürüyüşleri bölgenin turizm potansiyelini artıran diğer aktivitelerdir.24
Coğrafyası
Güney Amerika'daki Titicaca gölünden sonra dünyanın ikinci en büyük dağ gölüdür.
Karla kaplı dağlarla çevrelenmiş olmasına rağmen, gölün suları hiçbir zaman donmaz; bundan dolayı gölün adı "ısı veya sıcak, ılık göl" anlamına gelen Kırgız Türkçesi'nde "Isık Köl"dür.
Kırgız Türkleri bu göl için "Kırgızistan'ın bermeti (incisi)" diye adlandırmışlardır.
Göl'ün uzunluğu batı-doğu yönünde 182 km, kuzey-güney genişliği 60 km'dir.
Kıyılarının toplam uzunluğu 988 km olup 6.202 km²'lik bir alanı kaplar.
Gölün ortalama derinliği 278 m., en derin yeri 702 m.'dir.
Isık gölün güney kıyılarına karşın kuzey kıyılarında kıyı birdenbire derinleşmez ve fazla derin değildir. Güney kıyılarında eşderinlik eğrileri daha sıktır.
Yaklaşık 118 akarsu ve dere gölü besler.
En büyükleri Cırgalan ve Tüp'tür.
Soğuk ve sıcak kaynak suları ve kar suları da gölü besleyen diğer kaynaklardır.
Gölün suyu biraz tuzludur, ve su düzeyi her yıl yaklaşık 5 cm düşmektedir.
Eski eserlerde Isık Gölü'nün isimleri Türk Gölü, Idık(Iyık-mukaddes) Göl olarak geçer.
Güneyinde Boz-Bezik dağı (45.3 km) ve Urakır dağı (46.4 km) bulunmaktadır.
Kaşgarlı Mahmut'un Türk Dili'nin en eski sözlüklerinden Divân-ı Lügati't-Türk'te;
"İsîğ köl:Barsgan'da bir göl. Uzunluğu 30 fersah, eni 10 fersahtır. şeklinde tarif edilmiştir."
Tarihçesi
Karahanlılar gibi Türk Kağanlıkları'nın dinlenme merkezi olmuştur.
Sovyetler Birliği döneminde Issık Gölü etrafındaki birçok sanatoryum, pansiyon ve tatil evleriyle popüler bir tatil merkezi haline gelmişti.
Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından bu işletmeler zor dönemler geçirdi.
Bugün bu bölgedeki büyük otel kompleksleri kapatılmakta, yerlerine yeni nesle hitap eden yatak ve kahvaltılı pansiyonlar açılmaktadır.
Türkiye turizm işletmecileri için Isık Göl sahilleri yatırım alanları olabilir.
Sovyetler Birliği döneminde gölde nükleer denemelerin yapıldığı ve gölün ışıma yaptığı söylenmektedir. Bu durumun gölün sularında bulunan fosforik minerallerden ileri geliyor olması mümkündür.
Vasily Vladimirovich Bartold (Wilhelm Barthold)'un Türkistan tarihine kaynak olarak yayımladığı yazmalardan Hicri 520 veya Miladi 1126 tarihli Mucmil al-tavârih vıa al-kişaş şöyle der:
"Issık-Köl kenarında bir dağ vardı.. Türk (Yafes'in oğlu) orayı makam edinmişdi.... bir gece o dağın tepesinde ateş gördü., o dağa Anduk Art adını verdi... onun tepesine otağını kurdu."
Turizm
Isık Göl'ün kumlu kıyısı 320 km olup, Kırgızistan'ın en önemli ve geleceği parlak turizm bölgesidir.
Balık bakımından zengin olan göl, hem Doğa koruma alanı, hem de dinlenme ve tatil yeridir.
Kıyısında Karakol ve Çolpon-Ata isminde şehirler bulunur.
Ayrıca göl Cengiz Aytmatov'nın bir romanına sahne olmuştur.
Bir asır öncesinde gölün mukaddes olduğuna inanıldığı için göle pek girilmezmiş fakata günümüzde turizm sahası olması dolayısı ile başta Kırgız Türkleri, Kazak Türkleri, Sibirya Türkleri ve Ruslar göle en çok giren turistlerdir.
Örnök köyünün kuzey tarafında taşlar üstünde çok eski tarihe ait dağ keçisi resimleri bulunmaktadır. Isık göl ile Çon Kemin arasındaki Küngöy Ala dağın Isık göl tarafındaki eteklerinde çok eski devirlere ait taş üstündeki resimlere çok rastlanır.
Gölde Bulunan Bitki ve Hayvanlar
- Sazlıklar; Phragmites australis, Typha latifolia, Scirpus tabernaemontani,
- Su bitkileri; Potamogeton pectinatus, Myriophyllum spicatum, Najas marina,
- Su yosunları; Chara (40 metre derinliğe kadar), Vaucheria.
- Bitkisel Planktonlar; Merismopedia punctata, M. tenuissima, M. glauca, Gloeocapsa minor, Lyngbya contorta, Cyclotella caspia, Oocystis submarina, O. issikkulica, Dictyosphaerium pulchellum, Sphaerocystis schroeteri, Binuclearia lauterbornii, Peridinium cinctum, Elakatothrix.
- Hayvansal Planktonlar; Arctodiaptomus salinus, Acanthocyclops viridis, Hexarthra fennica, Keratella quadrata. Kıyılarda: Cyclops vicinus, Diaphanosoma brachyurum.
Issık Gölünde özel balık türleri yaşar. Çebak (Leuciscus schmidti *), Marinka (Schizothorax issyk-kuli), Şir veya yalın Osman (Diptychus dybovskii), Leuciscus bergi*, Phoxinus issykkulensis, Noemacheilus strauchi, Abramis brama*, Coregonus avaretus*, Salmo ischchan*, Stizostedion lucioperca*, Cyprinus carpio *. (* Eknomik olarak önemli türler).
Issık Göl'ün Etrafındaki Yerleşim Yerleri
Issık Gölün kuzey kıyısında yer alan yol boyunca Balıkçı şehrini geçtikten sonra Sarıkamış, Toruaygır, Çırpıkçı, Koş-köl, Tamçı, Çok-Tal, Örnök, Çon-Sarı Oy, Sarı Oy, Kara Oy köylerini geçip Çolpon-Ata şehrine ulaşılır.
Çolpon-Ata şehrinin ötesindeki Baktuu-Dolonatı, Bosteri, Bulan-Sögöttü, Korumdu köyünden sonra yol kıyıdan uzaklaşır, sonra Temir ve Kanat köylerinden sonra Çon Aksuu akarsuyunu geçip Grigoryevka köyüne, sonra Aksuu akarsuyunu geçip Semenovka köyüne varılır.
Ananyevo, Carkınbayev, Çon-Örüktü, Orto-Örüktü, Kiçi-Örüktü, Oytal, Kuturgu, Frunze, Kürmöntü, Balbay köyüne gelinir.
Balbay köyünden sonra Isık Göle bakınca Tüp körfezini görerek Tüp İlçesi (rayon)'ne varılır.
Tüp İlçesinden sonra Issık-Göl İlinin idari merkezi olan Karakol şehrine ulaşılır.
- Balıkçı (Isık Göl'ün batısında, Kırgız demir yolunun son noktasıdır.)
- Koşkol (Isık Gölünün kuzey kıyısında bir köy)
- Tamçı (Issık Gölünün kuzey kıyısında bir köy)
- Çolpon-Ata (Isık Gölü kuzey kıyısının gayri resmi merkezidir)
- Karakol (Isık Gölü bölgesinin doğusunda il merkezidir)
- Tüp (Karakol'un liman köyü)
- Barskon (Isık Gölünün güney kıyısında eski ismi Barsgan olan küçük bir yerleşim yeridir)26
Issık Göl'ün Konumu, Kırgızistan
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
muzafferbadem@hotmail.com