Gagavuzya'nın Moldova İçindeki Konumu
Gagavuzlar, Gagauzlar ya da Gökoğuzlar, bugün Moldova Cumhuriyeti’nde, Gagağuzeli Özerk Devletinde, kuzeydoğu Bulgaristan'da ve Ukrayna'da yaşayan, Hıristiyanlık inanışında olan bir Türk halkıdır.Gagavuzların çoğunluğu Ortodoks mezhebine bağlıdır. Ancak Ortodoks olmayan bir kısım Gagavuz da vardır. Ortodoks olmayan Gagavuzlar, Katolik ve Subbotnik, Avengelistlerden oluşmaktadır. Subbotnikler domuz eti yemez ve şarap içmezken, bir kısım Ortodoks Gagavuzun da domuz eti yemediği ve ayrıca bir kısmında erkek çocuklarda sünnet gibi etkinliklerin de olduğu bilinmektedir. Ortodokslar komünizm sonrası, diğer eski Sovyet halklarında olduğu gibi, inançlarını daha rahat uygulayabilir hale gelmişlerdir.
Gagavuz Özerk Cumhuriyeti'nin Bayrağı
Gagavuz kelimesi, dilbilimsel açıdan Gök Oğuz'dan gelmiştir. (Gagavuz/Goakaouz/Gökouz/ İstanbul Türkçesi ile Gökoğuz). Boy kökenleri ile ilgili türlü görüşler bulunuyor ise de, en baskın görüş, Oğuz boyundan olduğudur. Gagavuzlar Ogurlar (Onogur) ve Oğuzlar (Onoguz) olmak üzere, ana iki dala ayrılmış olan Türk boylarından, Onogur Türk boyları yerleşim/yayılım bölgesi içerisinde olup da, (Tatarlar, Kıpçaklar, Bulgarlar v.d.), Ogur olmayan, Oğuz boylarının alt kümesidir. (Bu duruma sıklıkla rastlanmaktadır. Örneğin, Anadoluya'da Oğuzlar ile birlikte Onogur boyları da gelmiştir). Gagavuzların Balkanlara ve (Aşağı) Ukrayna'ya göç tarihi konusunda ise tarihçiler özellikle 11. yüzyıla odaklaşmaktadırlar. 11. yüzyılda Asya'dan, Balkanlara göçtükleri, Peçeneklerle aynı soydan geldikleri ve Uz (Oğuz) Türklerinden oldukları bilinmektedir. Hıristiyan inanışlı olan Gagauzlar, dış görünüm-çehre ve diyalekt olarak daha ziyade Anadolu'daki Müslüman inanışlı Yörüklere çok benzemektedirler.Gagavuz Türkçesi, bulundukları bölge nedeniyle, Slav ve Romen dillerinin etkisine maruz kalmakla birlikte, çok büyük ölçüde Türkiye Türkçesine yakındır ve ağız olarak da Balkan Türkçesi ağzına benzer. Esasen Gagavuzlar, Moldova Cumhuriyeti'nde, Gagouzeli adında özerk bir yönetime sahiptirler.
Buradaki Gagavuzların sayısı 200.000 dolaylarındadır.
Ve ayrıca, Gagavuzlar,Dobruca (Kuzeydoğu Bulgaristan), Besarabya (Ukrayna) ve dağınık olarak Bulgaristan'ın dağlık bölgelerinde yerleşiklerdir ve de sayıları bilinmemekle birlikte, Yunanistan'ın kuzey kesimlerinde de Torbeş/Pomaklar yaşadıkları bölgeler çevresinde de Gagavuzların varlığından bahsedilmektedir.
Osmanlı döneminde, Osmanlı İmparatorluğu sınırı içerisinde yer alan Gagavuzların, Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşu ile birlikte de, Türkiye ile sıkı ilişkilerinin devam ettiği görülmüştür. Bu yakın ilişkiler, günümüzde de, hem Gagauzeli Özerk Yönetimi ile ve hem de Gagavuzeli'nin içinde yer aldığı Moldova Cumhuriyeti ile devam etmektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
muzafferbadem@hotmail.com