Suudi Arabistan ekonomisi, 1932 yılında petrolün bulunmasıyla hızla gelişerek, dünya ekonomisine tesir edecek seviyeye gelmiştir. Petrol gelirleri ülke ekonomisinin can damarını teşkil etmektedir. Ülkenin en önemli endüstrisi petrol ve ürünleridir. Ortadoğu’nun en büyük petrol üreticisidir. Bu bakımdan dünyanın üçüncü ülkesidir. Petrole paralel olarak, petro kimya endüstrisi kurulmuştur. Petrolden başka tabii gaz, altın, gümüş ve demir de çıkarılmaktadır.
Ekonomide ikinciliği tarım sahası alır. Ülkenin sadece % 2’si tarıma müsaittir. Nüfûsun % 28’ine yakın bir bölümü tarım alanında çalışmaktadır. Geri kalan nüfûsun iş sahaları ise % 44’ü diğer hizmetler, hükümet işleri ve ticarette, % 4’lük bir bölüm ise endüstridedir. Başlıca yetiştirilen tarım ürünleri hurma, buğday ve meyvedir. Tarım alanları, bağ ve bahçelerin % 85’ine yakın bir bölümü sun’i olarak sulanmaktadır. Deve, eşek ve koyun yetiştiriciliği gelişmiştir. Buna bağlı olarak hayvan derisi ve yün üretimi mevcuttur.
Suudi Arabistan’ın yıllık ekonomik büyüme hızı, % 9,8 civarındadır. Ticaretinin büyük bir bölümünü ABD ile yapar. Bundan başka Japonya, Birleşik Almanya, Fransa ve Ortadoğu ülkeleriyle ticari münasebetleri gelişmiştir. İhracatı, ithalatının yaklaşık iki katıdır. İhracatının % 90’ından fazlasını petrol ve petrol ürünleri teşkil etmektedir. Bu bakımdan dünya birincisidir. Ayrıca hurma, deri ve yün diğer ihraç ürünleridir. Son zamanlarda AET ülkeleriyle olan ekonomik münasebetleri artmıştır.
Ülkede balıkçılık ve turizm çok önemli iki gelir kaynağıdır. Turizmden elde edilen gelirler oldukça yüksektir.
Ülkenin demiryolu ve karayolu ulaştırma şebekesi çok gelişmiştir. Son yıllarda havayolu ulaştırması da çok düzenli hale getirilmiştir. Sultan İkinci Abdülhamid Hanın yaptırdığı meşhur Hamidiye Hicaz Demiryolu, Zerka’ya kadar işlemektedir. Abdülhamid Han, bundan başka, Medine-i münevvereye kadar telgraf hattı yaptırmıştı. Suudi Arabistan’ın başlıca limanları Yenbu, Cidde, Ras Tanura ve Dahran limanlarıdır.
28 Eylül 2010 Salı
Suudi Arabistan'da Siyasi Hayat
Suudi Arabistan devleti, 1926 yılının Ocak ayında kurulup, 1932 yılında Birleşik Krallık olmuştur. İdari sistemi monarşiktir. Bir Bakanlar Konseyi mevcuttur. Yasama, yürütme ve yargı selahiyetleri kralda toplanmıştır. İdari olarak 14 bölgeye (il’e) ayrılmıştır. Krallık aileden veraset yoluyla veliahtlara geçmektedir.
Kuveyt ve Suudi Arabitan arasında yaklaşık 5836 km2lik bir tarafsız bölge mevcuttur. 1966’da idari bakımdan paylaşılmıştır. Mevcut petrol yataklarından iki ülke de faydalanmaktadır. Irak ile olan sınırda ise 7000 km2lik bölge tarafsız olup, askersizdir. Meskûn mahal değildir. Suudi Arabistan Birleşmiş Milletler ve alt kuruluşları, OPEC ve Arap Birliği teşkilatlarına üyedir.
Kuveyt ve Suudi Arabitan arasında yaklaşık 5836 km2lik bir tarafsız bölge mevcuttur. 1966’da idari bakımdan paylaşılmıştır. Mevcut petrol yataklarından iki ülke de faydalanmaktadır. Irak ile olan sınırda ise 7000 km2lik bölge tarafsız olup, askersizdir. Meskûn mahal değildir. Suudi Arabistan Birleşmiş Milletler ve alt kuruluşları, OPEC ve Arap Birliği teşkilatlarına üyedir.
Suudi Arabistan'da Nüfus ve Sosyal Hayat
 |
Kabe-i Şerif
|
Arabistan kabilelerinin en kalabalık ve en güçlüsü Kureyş’tir. Kureyş, Resûlullah aleyhisselamın on birinci babası olan Fihr’in ismidir. Arab-ı müsta’rebe’den “Beni Adnan” ve bunlar arasında da “Mudar” ve“Rebia” kabileleri meşhur oldu. “BeniMudar”dan Kenane, Kureyş, Hevazin, Sakif, Temim ve Müzeyne kabileleri meydana geldi.
Kureyş kabilesi Mekke’de yerleşmekle ayrıca şeref kazandı. Kabile reisleri, mühim işlerde anlaşmak için, Mekke’de “Dar-ün-nedve” denilen yerde toplanıp meşveret ederlerdi. Kureyş kabilesi de, on kola ayrılmıştı. Zemzem dağıtma ve Kabe’yi tamir ve tezyin işi, bunların da en şereflisi Haşimilere verilmişti.
Bugünkü Suudi Arabistan halkı ise, yabancılarla karışarak onlardan sonra gelenlerdir. Ülkenin şimdiki etnik yapısı eskiye nazaran çok değişmiştir. Hakiki Araplar pek kalmamıştır. Çoğunluğu Suudiler, Mısırlılar ve Yemenliler teşkil etmektedir. Bundan başka Filistinli, Ürdünlü, Suriyeli, Pakistanlı, Hintli, Zenci ve bir miktar da Avrupa ve Amerika kıtalarından gelen insanlar yaşamaktadır. Nüfûsun % 70’ine yakın bir bölümü şehirlerde yaşamaktadır. Dil Arapçadır. Fakat bugünkü Arapça çok değişik bir şekildedir. Yani İslamiyyetin ilk yıllarındaki Kureyş Arabisi hemen hemen kalmamıştır. Arapça, çeşitli Arap ülkelerinde farklı lehçeler halindedir.
Suudi Arabistan'da Tabii Kaynaklar
Arabistan topraklarının genel olarak, biricik tabii kaynağı hurmadır. Hurmanın birçok çeşitleri yetişmektedir. Ülkenin Yemen ve Amman’a yakın bölgesiyle, Hicaz ve Necid bölgelerinde çok çeşitli bitkilerin yanında tıpta kullanılan sinameki, demirhindi, kat ağacı ve zamk-ı Arabi, gibi nadide bitki türleri de yetişir. Ülkede göze çarpacak ormanlar olmayıp, çoğu yerler çıplak ve taşlıktır. Meyve ağaçları dışında, seyrek olarak ardıç, yabani yasemin ve yabani zeytin ağaçları da mevcuttur. Yağmurların düştüğü dönemlerde meydana gelen yeşillik ve mer’alar, kısa sürede kurur. Sulak bölgelerde ve Tehame civarında bol, uzun ve çeşitli kamış türleri yetişir.
Suudi Arabistan toprakları, deve ve cins atların asıl vatanıdır. Dünyanın en güzel atları burada yetişir. Necid bölgesi at ve deve bakımından en zengin bölgedir.
Diğer bölgelerdeyse daha çok koyun, keçi, sığır ve eşek yetiştirilir. Vahşi hayvanlar içinde, en başta çöllerin kralı olan arslan gelir. Ayrıca kaplan, sırtlan, çakal, domuz, kurt, tilki ve maymun cinsleri yaşar. Ülkede çok sayıda çekirge sürüleri ve Hicaz taraflarında da “ladug”” isminde zehirli bir cins örümcek mevcuttur.
Ülke toprakları, yeraltı kaynakları bakımından oldukça zengindir. Altın, simli kibrit, salz, bakır ve daha birçok çeşit maden çıkarılır. Mekke-i mükerreme civarlarında, kükürt damarları ve petrol yatakları mevcuttur. Kızıldeniz önemli bir tuz kaynağıdır. Basra kıyılarının ise incisi pek meşhurdur.
Suudi Arabistan toprakları, deve ve cins atların asıl vatanıdır. Dünyanın en güzel atları burada yetişir. Necid bölgesi at ve deve bakımından en zengin bölgedir.
Diğer bölgelerdeyse daha çok koyun, keçi, sığır ve eşek yetiştirilir. Vahşi hayvanlar içinde, en başta çöllerin kralı olan arslan gelir. Ayrıca kaplan, sırtlan, çakal, domuz, kurt, tilki ve maymun cinsleri yaşar. Ülkede çok sayıda çekirge sürüleri ve Hicaz taraflarında da “ladug”” isminde zehirli bir cins örümcek mevcuttur.
Ülke toprakları, yeraltı kaynakları bakımından oldukça zengindir. Altın, simli kibrit, salz, bakır ve daha birçok çeşit maden çıkarılır. Mekke-i mükerreme civarlarında, kükürt damarları ve petrol yatakları mevcuttur. Kızıldeniz önemli bir tuz kaynağıdır. Basra kıyılarının ise incisi pek meşhurdur.
Suudi Arabistan'ın İklimi
Arabistan iklimi, toprağından dolayı genel olarak sıcak ise de, yüksek bölgelerde serindir. İklimin en müsait olduğu yerler Yemen’e yakın bölgelerle Necid Çölüdür. Dehna Çölü ve Tehame bölgelerinde şiddetli sıcaklar ve kuraklık mevcuttur. Tehame’de genellikle yağış olmaz ve ortalama sıcaklık 37°C civarındadır. Hiç yağmur almayan çöllerdeyse sıcaklık, gece 38°C, gündüz ise 43°C civarında seyreder. Hicaz ve güneyi mûtedil bir havaya sahiptir. Hatta Medine-i münevvereye ve Taif’e kışın kar yağdığı dahi olur. Yıllık yağış ortalaması 160 ila 180 mm kadardır. Ancak yağmurlarla meydana gelmiş olan kısmi yeşillik, sıcak ve boğucu “sam (semum)” adlı çöl rüzgarlarıyla kuruyarak kül rengine döner.
Suudi Arabistan'ın Fiziki Yapısı
Arap Yarımadası, Önasya’da kuzeybatıdan, güneydoğuya doğru uzanmış düzgün olmayan dikdörtgen şeklinde bir yapıya sahiptir. Güney kısmı doğuya doğru genişlemekle bir çizme şeklini alır. Arap Yarımadası’nın yaklaşık 2.240.000 km2lik büyük bir bölümü Suudi Arabistan topraklarını meydana getirir. Genel olarak ülke toprakları kıyıları alçak yerlerden, sahile yakın yüksek dağlardan ve iç kısımları da yüksek ve geniş ovalardan ibarettir. Batı kıyıları Filistin sınırından, Yemen sınırına kadar Serat Sıra Dağlarıyla örtülüdür. Bu dağların en yüksek noktası yaklaşık olarak 3657 m yüksekliğindeki Razih Dağıdır. Hicaz’ın doğusunda Necid Çölü bulunur. Necid’in güneyinde Dehna veya Rubül Hali Çölü ve doğusunda Nüfud Çölü yer alır.
Serat Dağlarından doğan nehirler zayıf ve kısa olup, küçük çaylar halinde kalırlar. Çoğu Tehame kumlarında kurur. Başlıca büyük nehirleri Behre, Şecce, Kanûn, Aşer, Sem ve Bişe’dir. Bunlar ancak ani yağan yağmurlarla denize ulaşabilirler. Yarımadanın doğu taraflarında hemen hemen hiçbir nehir olmayıp, ancak bu geniş bölge “Vadi” adı verilen, nehir yatağı şeklinde olan, kuru derelere bölünmüş durumdadır. Bunların en büyüğü de, Hicaz bölgesinin güneyinde yer alan Asir bölgesinden doğan Vadi-i Remim olup, Fırat’a kadar uzandığı olmaktadır.
Ülkenin doğusunda yer alan El-Hassa bölgesi ve güney kesimleri yüksek yaylalıktır. Bu bölgenin ve Nüfud Çölü ile Yemame’nin bir kısmıysa dağlıktır.
Kızıldeniz kıyıları “şap” denilen kayalar, mercanlar ve adalarla örtülüdür. Basra kıyılarıysa alçak ve girintili çıkıntılıdır. Batı bölgesinde kıyılara yakın ova ve dağların bir kısmı katılaşmış lav kalıntıları(Harralar) ile kaplıdır. Kıyıdan 250 km kadar içerdeki Hicaz bölgesindeki vadiler, tepelerden kıyıdaki ovalara doğru uzanır. Bunların içinde en önemlisi Hama Vadisidir.
Serat Dağlarından doğan nehirler zayıf ve kısa olup, küçük çaylar halinde kalırlar. Çoğu Tehame kumlarında kurur. Başlıca büyük nehirleri Behre, Şecce, Kanûn, Aşer, Sem ve Bişe’dir. Bunlar ancak ani yağan yağmurlarla denize ulaşabilirler. Yarımadanın doğu taraflarında hemen hemen hiçbir nehir olmayıp, ancak bu geniş bölge “Vadi” adı verilen, nehir yatağı şeklinde olan, kuru derelere bölünmüş durumdadır. Bunların en büyüğü de, Hicaz bölgesinin güneyinde yer alan Asir bölgesinden doğan Vadi-i Remim olup, Fırat’a kadar uzandığı olmaktadır.
Ülkenin doğusunda yer alan El-Hassa bölgesi ve güney kesimleri yüksek yaylalıktır. Bu bölgenin ve Nüfud Çölü ile Yemame’nin bir kısmıysa dağlıktır.
Kızıldeniz kıyıları “şap” denilen kayalar, mercanlar ve adalarla örtülüdür. Basra kıyılarıysa alçak ve girintili çıkıntılıdır. Batı bölgesinde kıyılara yakın ova ve dağların bir kısmı katılaşmış lav kalıntıları(Harralar) ile kaplıdır. Kıyıdan 250 km kadar içerdeki Hicaz bölgesindeki vadiler, tepelerden kıyıdaki ovalara doğru uzanır. Bunların içinde en önemlisi Hama Vadisidir.
Suudi Arabistan'ın Tarihi İle İlgili Bilgiler
Arabistan tarihi, ilk yaratılmış insan ve ilk peygamber hazret-i Âdem ile başlar (Bkz. Âdem Aleyhisselam). Arabistan toprakları üzerinde hazret-i Âdem’den sonra birçok peygamber geldi. Bunlardan hazret-i Nûh, insanlığın ikinci babasıdır. Araplar, hazret-i Nûh’un üç oğlundan biri olan “Sam”dan türemişlerdir. (Bkz. Nûh Aleyhisselam). Bu yüzden ülke toprakları üzerinde ilk yaşayanlara “Samiler” adı verilir.
Suudi Arabistan
Hazret-i Muhammed 632 yılında vefat edince Dört Halife (632-661) devri başladı. Bahreyn, Irak, Suriye, Filistin, Mısır, Afrika, Kafkasya ve Horasan fethedildi. Dört Halife devrinden ve hazret-i Hasan’ın altı aylık hilafetinden sonra, devlet idaresi 662 yılında Emevilere geçti. Sicistan, Afganistan, Semerkant, Erzurum, Kıbrıs, Girit, Sicilya, Buhara, Harzem, Hint toprakları Malatya ve Türkistan fethedildi. Sınırlar Atlas Okyanusu ve Fransa içlerinden Türkistan’a kadar uzandı. (Bkz. Emeviler)
Suudi Arabistan Krallığı Hakında Önemli Bilgiler
İslama göre kutsal kabul edilen iki şehir, Mekke-i Mükerreme ve Medine-i Münevvere Suudi Arabistanın Hicaz bölgesindedir. Arabistan Yarımadasında 16° 11’ - 32° 09’ kuzey enlemleri ve 34° 34’ - 55° 41’ doğu boylamları arasında yer alan bir ülke. Bu bölgeye Haremeyn adı da verilir. Asırlarca Osmanlılar tarafından idare edilmiştir. 18. Yüzyılın ortasında dini bir hareket olarak ortaya çıkan vehhabilik daha sonra siyasi bir harekete dönüşerek bu günki Suud devletinin temellerini oluşturmuştur. (Geniş bilgi için bak: Zekeriya Kurşun, Necid ve Ahsa'da Osmanlı Hakimiyeti, Ankara 1998)
Suudi Arabistan'ın Bölgeleri
1. Al Bahah
2. Al Hudud ash Shamaliyah
3. Cevf
4. Medine
5. Al-Qasim
6. Riyad
7. Ash Sharqiyah
8. 'Asir
9. Ha'il
10. Jizan
11. Mekke
12. Najran
13. Tebük
Suudi Arabistan Ekonomisi
 |
| Mescid-i Nebevi , Medine (Dini turizm Suudi Arabistan'ın petrolden sonraki başlıca gelir kaynaklarından biridir) |
1936'da petrol bulunmasına kadar ekonomisi Mekke ve Medine'yi ziyarete gelen hacılara ve hurma dışsatımına bağımlı olan Suudi Arabistan'ın, bu gelirleri günümüzde de sürmekle birlikte, ekonomisinin temeli petrole dayanır. Hükümet, petrolden elde edilen gelirleri Suudi Arabistan'ı çok çeşitli bir sanayi ülkesine dönüştürmek için gerekli altyapıyı yaratmak için kullanmıştır. Ham petrol ve petrol ürünlerinin, devlet gelirlerinin %90'dan çoğunu oluşturduğu ülkede, petrolün büyük bölümünü çıkaran ARAMCO şirketinde Suudi ailesinin payı 1973'te %25 iken, 1974'te %60'a, 1980'de de %100'e yükselmiştir.
Basra Körfezi kıyısındaki Cuhail ve Kızıldeniz kıyısındaki Yanbu'da kurulan yeni ve büyük sanayi merkezlerinde, enerji kaynağı olarak petrol yataklarından boruyla getirilen doğalgaz kullanılmaktadır. Petrol yatakları, petro-kimya sanayisi ve yapay gübre üretimi gibi sanayi kolarının yanı sıra demir-çelik sanayisi, çimento sanayisi, besin sanayisi, vb. dallar hızla gelişmektedir.
Tarım alanında, hükümet, besin ürünleri alanında dışsatıma bağımlılığı azaltmak için, tarım üretimini desteklemektedir. Yakın dönemde balıkçılık da gelişmeye başlamıştır.
Ayrıca, El Huber'de çıkarılan petrolde ülke ekonomisine yüksek katkılar sağlamaktadır. El Huber dışındaki bölgelerde de çıkartılan petrol en çok Ash Sharqiyah ve çevresinde çıkartılmaktadır. Dhahran'da, Dammam'da, Al Qatif'te ve bunlar dışında birçok şehirde çıkartılmaktadır.
Suudi Arabistan'ın Toplum Yapısı
Suudi Arabistanlıların büyük bölümünü, yerli kabilelerin soyundan gelen Araplar oluşturmaktadır.
Basra Körfezi kıyısında bir İranlı azınlık topluluğu yaşar.
Yabancı işçilerin sayısında son yıllarda büyük bir azalma olmakla birlikte, ekonomi yabancı işgücüne bağımlı durumdadır.
Basra Körfezi kıyısında bir İranlı azınlık topluluğu yaşar.
Yabancı işçilerin sayısında son yıllarda büyük bir azalma olmakla birlikte, ekonomi yabancı işgücüne bağımlı durumdadır.
Suudi Arabistan'ın Devlet Yapısı
Suudi Arabistan, şeriat yasalarının anayasa olarak kabul edildiği bir krallıktır. Hem yürütme gücünü, hem yasama gücünü elinde tutan kral, Bakanlar Kurulu'nu kendi atar ve kararlarını veto etme hakkına sahiptir. Yönetimle ilgili önemli kararların aşağı yukarı tümü, Suudi ailesi tarafından alınır. Siyasal parti de, yasama organı da bulunmamakla birlikte, her yurttaş "meclis" diye adlandırılan düzenli dinleme oturumlarına doğrudan başvurarak krala şikâyetlerini iletebilir, yardımını isteyebilir.
Suudi Arabistan'da kral seçimi ile ilgili reforma gidiliyor. Kral artık halefini kendi seçemeyecek. Bunun yerine Kraliyet ailesi üyelerinden oluşan Biat adlı özel bir konsey gizli oylama yöntemiyle yeni kralı belirleyecek. 3 aday ise Kral tarafından tespit edilecek. Ancak Konsey yönetim için yetersiz gördüğü kralın haklarını elinden alma gücüne sahip olacak.
Suudi Arabistan Tarihi
Arap Yarımadası'nın büyük bölümünde binlerce yıl boyunca göçebe kabile yaşamı sürdürüldü. Hazreti Muhammed'in 571'de Mekke'de doğması, dünya tarihinde yeni bir çağ başlatarak, Arabistan'ın önemini artırdıysa da, Emevi sülalesinin, Şam'ı başkent yapmasıyla, İslâm dünyasının ağırlık merkezi Suriye'ye kaydı(692). Arap Yarımadası XVI. yüzyıldan I. Dünya Savaşı'na kadar, Osmanlı yönetiminde kaldı. 1730 larda ortaya çıkan Vehhabi hareketi 1745'te Suud ailesi tarfından benimsenir. Suudi ailesinin gün geçtikçe güçlendiği yarımadada Osmanlı Devleti bir takım tedbirler alarak gelişmesinin önü kesilmeye çalışılır. Suudilerin oluşturduğu siyasi birlik iki kere kesintiye uğrar. 1902'de Kuveyt'te sürgünde bulunan Abdülaziz b. Suud Riyad'a dönerek yeniden siyasal birlik arayışlarına başlar. Aynı yıllarda Osmanlı devleti bu fiili durum karşisında bir çözüm olarak Abdülaziz'in babası Abdurrahman'ı Riyad kaymakamı olarak tayin eder. Balkan savaşının sürdüğü sıralarda Osmanlı askerlerinin bölgede azaltılmasını fırsat bilen Necit emîri ve vahhabi imamı olan [Abdülaziz b Suud], idari merkez olan Hasa/Ahsa'yı ele geçirir.(1913) Sonra, 1921-1926 arasında Ha'il, Mekke, Cidde ve Asir'i ele geçirerek topraklarını genişletti ve 1926'da Hicaz kralı, 1932'de Suudi Arabistan kralı ilan edildi. Aynı yıl Suudi Arabistan’ı resmen tanıyan ilk devlet Türkiye Cumhuriyeti, ilk kutlama mesajını çeken kişi de Gazi Mustafa Kemal oldu.[kaynak belirtilmeli] 1936'da ilk petrol yatağının bulunduğu, ama II. Dünya Savaşı'na kadar ciddi bir kuyu açma çalışması yapılmayan ülkede, Abdülaziz El Suud'un ölümünden(1953) sonra, yerine geçen oğlu Suud bin Abdül Aziz, 1964'te Suudi aile meclisinin kararıyla tahttan indirildi ve yerine kardeşi Faysal bin Abdül Aziz geçirildi(2 Kasım 1964). Ülkeyi modernleştirme girişimlerine başlayan Faysal bin Abdül Aziz'in 1975'te yeğenlerinden biri tarafından öldürülmesinden sonra, yerine geçen kardeşi Halid bin Abdül Aziz, 1979 Mısır-İsrail Barış Antlaşması'na şiddetle karşı çıkmakla birlikte, Arap-İsrail anlaşmazlığında ılımlı bir siyaset izledi, Halid bin Abdül Aziz'in 1982'de ölmesiyle yerine Fahd bin Abdül Aziz geçti.
Suudi Arabistan Krallığı
.svg.png)
Ulaşım ve Taşımacılık
Demiryolları: 1,390 km (1992)
Karayolları: 146,524 km (1997 verileri)
Su yolları: yok
Boru hatları: Ham petrol 6,400 km; petrol ürünleri 150 km; doğal gaz 2,200 km
Limanları: Ad Dammam, Al Jubayl, Duba, Jiddah, Jizan, Rabigh, Ra's al Khafji, Mishab, Ras Tanura, Yanbu' al Bahr, Madinat Yanbu' al Sinaiyah
Hava alanları: 206 (2000 verileri)
Helikopter alanları: 5 (2000 verileri)
Karayolları: 146,524 km (1997 verileri)
Su yolları: yok
Boru hatları: Ham petrol 6,400 km; petrol ürünleri 150 km; doğal gaz 2,200 km
Limanları: Ad Dammam, Al Jubayl, Duba, Jiddah, Jizan, Rabigh, Ra's al Khafji, Mishab, Ras Tanura, Yanbu' al Bahr, Madinat Yanbu' al Sinaiyah
Hava alanları: 206 (2000 verileri)
Helikopter alanları: 5 (2000 verileri)
İletişim Bilgileri
Kullanılan telefon hatları: 3.1 milyon (1998)
Telefon kodu: 966
Radyo yayın istasyonları: AM 43, FM 31, kısa dalga 2 (1998)
Radyolar: 6.25 milyon (1997)
Televizyon yayını yapan istasyonlar: 117 (1997)
Televizyonlar: 5.1 milyon (1997)
Internet kısaltması: .sa
Internet servis sağlayıcıları: 42 (2001)
Internet kullanıcıları: 400,000 (2001)
Telefon kodu: 966
Radyo yayın istasyonları: AM 43, FM 31, kısa dalga 2 (1998)
Radyolar: 6.25 milyon (1997)
Televizyon yayını yapan istasyonlar: 117 (1997)
Televizyonlar: 5.1 milyon (1997)
Internet kısaltması: .sa
Internet servis sağlayıcıları: 42 (2001)
Internet kullanıcıları: 400,000 (2001)
Ekonomik Göstergeler
GSYİH: Satınalma Gücü paritesi - 232 milyar $ (2000 verileri)
GSYİH - reel büyüme: %4 (2000 verileri)
GSYİH - sektörel bileşim: tarım: %6
endüstri: %47
hizmet: %47 (1998 verileri)
Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %0.5 (2000)
İş gücü: 7 milyon (Temmuz 1998 verileri)
Endüstri: Ham petrol, petrol arıtımı, petrokimyasallar, çimento, inşaat, gübre, plastik
Endüstrinin büyüme oranı: %1 (1997 verileri)
Elektrik üretimi: 120 milyar kWh (1999)
Elektrik tüketimi: 111.6 milyar kWh (1999)
Elektrik ihracatı: 0 kWh (1999)
Elektrik ithalatı: 0 kWh (1999)
Tarım ürünleri: Buğday, arpa, domates, kavun, narenciye, koyun eti, tavuk, yumurta, süt
İhracat: 81.2 milyar $ (2000)
İhracat ürünleri: Petrol ve petrol ürünleri %90
İhracat ortakları: Japonya %18, ABD %18, Fransa %4, Güney Kore, Singapur, Hindistan (1999)
İthalat: 30.1 milyar $ (2000)
İthalat ürünleri: Makine ve ekipman, gıda maddeleri, kimyasallar, motorlu araçlar, tekstil
İthalat ortakları: ABD %25, Japonya %10, Almanya %7, İtalya %5, Fransa, İngiltere (1999)
Dış borç tutarı: 75.360 milyar $ (2008 verileri)
Para birimi: Suudi Riyalı (SAR)
Para birimi kodu: SAR
Mali yıl: Takvim yılı
GSYİH - reel büyüme: %4 (2000 verileri)
GSYİH - sektörel bileşim: tarım: %6
endüstri: %47
hizmet: %47 (1998 verileri)
Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %0.5 (2000)
İş gücü: 7 milyon (Temmuz 1998 verileri)
Endüstri: Ham petrol, petrol arıtımı, petrokimyasallar, çimento, inşaat, gübre, plastik
Endüstrinin büyüme oranı: %1 (1997 verileri)
Elektrik üretimi: 120 milyar kWh (1999)
Elektrik tüketimi: 111.6 milyar kWh (1999)
Elektrik ihracatı: 0 kWh (1999)
Elektrik ithalatı: 0 kWh (1999)
Tarım ürünleri: Buğday, arpa, domates, kavun, narenciye, koyun eti, tavuk, yumurta, süt
İhracat: 81.2 milyar $ (2000)
İhracat ürünleri: Petrol ve petrol ürünleri %90
İhracat ortakları: Japonya %18, ABD %18, Fransa %4, Güney Kore, Singapur, Hindistan (1999)
İthalat: 30.1 milyar $ (2000)
İthalat ürünleri: Makine ve ekipman, gıda maddeleri, kimyasallar, motorlu araçlar, tekstil
İthalat ortakları: ABD %25, Japonya %10, Almanya %7, İtalya %5, Fransa, İngiltere (1999)
Dış borç tutarı: 75.360 milyar $ (2008 verileri)
Para birimi: Suudi Riyalı (SAR)
Para birimi kodu: SAR
Mali yıl: Takvim yılı
Yönetimi
Ülke adı: Resmi tam adı: Suudi Arabistan Krallığı
kısa şekli : Suudi Arabistan
Yerel tam adı: Al Mamlakah al Arabiyah as Suudiyah
yerel kısa şekli: Al Arabiyah as Suudiyah
Yönetim biçimi: Mutlak Monarşi
Başkent: Riyad
İdari bölümler: 13 bölge; Al Bahah, Al Hudud ash Shamaliyah, Al Jawf, Al Madinah, Al Qasim, Ar Riyad, Ash Sharqiyah (Doğu Bölgesi), 'Asir, Ha'il, Jizan, Makkah, Najran, Tabuk
Bağımsızlık günü: 23 Eylül 1932 (Krallığın kuruluşu)
Milli bayram: Krallığın kuruluşu, 23 Eylül (1932)
Üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: ABEDA, AfDB (Afrika Kalkınma Bankası), AFESD (Arap Ülkeleri Ekonomik ve Sosyal Kalkınma Fonu), AL, AMF (Arap Ülkeleri Para Fonu), BIS (Uluslararası İmar Bankası), CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi), ESCWA (Birleşmiş Milletler Batı Asya Ekonomik ve Sosyal Komisyonu), FAO (Tarım ve Gıda Örgütü), G-19, G-77, GCC (Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi), IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICC (Milletlerarası Ticaret Odası), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IDB (İslam Kalkınma Bankası), IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu), IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü), Inmarsat (Uluslararası Denizcilik Uydu Teşkilatı), Intelsat (Uluslararası Telekomünikasyon ve Uydu Örgütü), Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü), ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği), NAM, OAPEC (Arap Petrol İhracatçısı Ülkeler Örgütü), OAS (Amerika Devletleri Teşkilatı), OIC (İslam Konferansı Örgütü), OPCW (Kimyasal Silahları Yasaklama Organizasyonu), OPEC (Petrol İhraç Eden Ülkeler Teşkilatı), UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UPU (Dünya Posta Birliği), WFTU (Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WTrO (Dünya Ticaret Örgütü)
kısa şekli : Suudi Arabistan
Yerel tam adı: Al Mamlakah al Arabiyah as Suudiyah
yerel kısa şekli: Al Arabiyah as Suudiyah
Yönetim biçimi: Mutlak Monarşi
Başkent: Riyad
İdari bölümler: 13 bölge; Al Bahah, Al Hudud ash Shamaliyah, Al Jawf, Al Madinah, Al Qasim, Ar Riyad, Ash Sharqiyah (Doğu Bölgesi), 'Asir, Ha'il, Jizan, Makkah, Najran, Tabuk
Bağımsızlık günü: 23 Eylül 1932 (Krallığın kuruluşu)
Milli bayram: Krallığın kuruluşu, 23 Eylül (1932)
Üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: ABEDA, AfDB (Afrika Kalkınma Bankası), AFESD (Arap Ülkeleri Ekonomik ve Sosyal Kalkınma Fonu), AL, AMF (Arap Ülkeleri Para Fonu), BIS (Uluslararası İmar Bankası), CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi), ESCWA (Birleşmiş Milletler Batı Asya Ekonomik ve Sosyal Komisyonu), FAO (Tarım ve Gıda Örgütü), G-19, G-77, GCC (Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi), IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICC (Milletlerarası Ticaret Odası), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IDB (İslam Kalkınma Bankası), IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu), IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü), Inmarsat (Uluslararası Denizcilik Uydu Teşkilatı), Intelsat (Uluslararası Telekomünikasyon ve Uydu Örgütü), Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü), ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği), NAM, OAPEC (Arap Petrol İhracatçısı Ülkeler Örgütü), OAS (Amerika Devletleri Teşkilatı), OIC (İslam Konferansı Örgütü), OPCW (Kimyasal Silahları Yasaklama Organizasyonu), OPEC (Petrol İhraç Eden Ülkeler Teşkilatı), UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UPU (Dünya Posta Birliği), WFTU (Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WTrO (Dünya Ticaret Örgütü)
Nüfus Bilgileri
Nüfus: 28,686,633 (Temmuz 2009 verileri)
Nüfus artış oranı: %3.27 (2001 verileri)
Mülteci oranı: 1.32 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)
Bebek ölüm oranı: 51.25 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
Ortalama hayat süresi: Toplam nüfus: 68.09 yıl
erkeklerde: 66.4 yıl
kadınlarda: 69.85 yıl (2001 verileri)
Ortalama çocuk sayısı: 6.25 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)
HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %0.01 (1999 verileri)
Ulus: Suudi Arabistanlı
Nüfusun etnik dağılımı: Arap %90, Afrika-Asyalı %10
Din: Müslüman %100
Diller: Arapça
Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler
toplam nüfusta: %78.8
erkekler: %84.7
kadınlar: %70.8 (2003 verileri)
Nüfus artış oranı: %3.27 (2001 verileri)
Mülteci oranı: 1.32 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)
Bebek ölüm oranı: 51.25 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
Ortalama hayat süresi: Toplam nüfus: 68.09 yıl
erkeklerde: 66.4 yıl
kadınlarda: 69.85 yıl (2001 verileri)
Ortalama çocuk sayısı: 6.25 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)
HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %0.01 (1999 verileri)
Ulus: Suudi Arabistanlı
Nüfusun etnik dağılımı: Arap %90, Afrika-Asyalı %10
Din: Müslüman %100
Diller: Arapça
Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler
toplam nüfusta: %78.8
erkekler: %84.7
kadınlar: %70.8 (2003 verileri)
Coğrafi Verileri
Konum: Orta Doğu, Basra Körfezi ve Kızıldeniz kıyısında, Yemen'in kuzeyinde yer alır.
Coğrafi konumu: 25 00 Kuzey enlemi, 45 00 Doğu boylamı
Haritadaki konumu: Orta Doğu
Yüzölçümü: 1,960,582 km²
Sınırları: toplam: 4,415 km
sınır komşuları: Irak 814 km, Ürdün 728 km, Kuveyt 222 km, Umman 676 km, Katar 60 km, Birleşik Arap Emirlikleri 457 km, Yemen 1,458 km
Sahil şeridi: 2,640 km
İklimi: Sert ve kuru çöl iklimi
Arazi yapısı: Issız çöller büyük bir bölümü kapsamaktadır.
Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Basra Körfezi 0 m
en yüksek noktası: Jabal Sawda' 3,133 m
Doğal kaynakları: petrol, doğal gaz, demir, altın, bakır
Arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %2
daimi ekinler: %0
otlaklar: %56
ormanlık arazi: %1
diğer: %41 (1993 verileri)
Sulanan arazi: 4,350 km² (1993 verileri)
Doğal afetler: Yaygın kum ve toz fırtınaları
Coğrafi konumu: 25 00 Kuzey enlemi, 45 00 Doğu boylamı
Haritadaki konumu: Orta Doğu
Yüzölçümü: 1,960,582 km²
Sınırları: toplam: 4,415 km
sınır komşuları: Irak 814 km, Ürdün 728 km, Kuveyt 222 km, Umman 676 km, Katar 60 km, Birleşik Arap Emirlikleri 457 km, Yemen 1,458 km
Sahil şeridi: 2,640 km
İklimi: Sert ve kuru çöl iklimi
Arazi yapısı: Issız çöller büyük bir bölümü kapsamaktadır.
Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Basra Körfezi 0 m
en yüksek noktası: Jabal Sawda' 3,133 m
Doğal kaynakları: petrol, doğal gaz, demir, altın, bakır
Arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %2
daimi ekinler: %0
otlaklar: %56
ormanlık arazi: %1
diğer: %41 (1993 verileri)
Sulanan arazi: 4,350 km² (1993 verileri)
Doğal afetler: Yaygın kum ve toz fırtınaları
Türkiye-Suudi Arabistan Ekonomik İlişkileri
| |||
Türkiye-Suudi Arabistan Siyasi İlişkileri
| |||
Suudi Arabistan'la İlgili Kısa Bilgiler
| |||||||||||||||||||||||||||||
SUUDÎ ARABİSTAN (Saudi Arabia)
- Suudi Arabistan'da Ekonomi
- Suudi Arabistan'da Siyasi Hayat
- Suudi Arabistan'da Nüfus ve Sosyal Hayat
- Suudi Arabistan'da Tabii Kaynaklar
- Suudi Arabistan'ın İklimi
- Suudi Arabistan'ın Fiziki Yapısı
- Suudi Arabistan'ın Tarihi İle İlgili Bilgiler
- Suudi Arabistan Krallığı Hakında Önemli Bilgiler
- Suudi Arabistan'ın Bölgeleri
- Suudi Arabistan Ekonomisi
- Suudi Arabistan'ın Toplum Yapısı
- Suudi Arabistan'ın Devlet Yapısı
- Suudi Arabistan Tarihi
- Suudi Arabistan Krallığı
- Ulaşım ve Taşımacılık
- İletişim Bilgileri
- Ekonomik Göstergeler
- Yönetimi
- Nüfus Bilgileri
- Coğrafi Verileri
- Türkiye-Suudi Arabistan Ekonomik İlişkileri
- Türkiye-Suudi Arabistan Siyasi İlişkileri
- Suudi Arabistan Devlet Arması
- Suudi Arabistan Bayrağı
- Suudi Arabistan'la İlgili Kısa Bilgiler
- Suudiler, İbrahim Paşa Kalesi’ni yıkmadı, restore ...
- Cebel-i Nûr'dan Mescid-i Haram'ın ve Etrafının Gör...
- Cebel-i Nûr (Nur Dağı)
- Cennet-ül Mualla Kabristanlığı
- Mescid-i Haram'ın Hemen Karşısındaki Ecyad Kalesi
27 Eylül 2010 Pazartesi
Azerbaycan Sanayisi
Azerbaycan'da sanayi sektörü, net maddi üretimin % 48,3'ünü oluşturmaktadır.(1992 tahmini)
Ağır Sanayi: Enerji, metalurji, makina, imalat, kimya, orman ürünleridir.
Hafif Sanayi: Dokuma, dikiş, deri, kürk, kunduradır.
Azerbaycan Ekonomisi
Topraklarının % 7'si tarıma elverişli olan Azerbaycan'ın ekonomisi petrole dayalıdır. Dünyanın belli başlı petrol üreticisi ülkeler arasında yer alır. Petrol kuyularının büyük kısmı Apşeron Yarımadasında toplanmıştır. Çıkarılan petrol borularla işlenmek üzere Bakü yakınlarındaki Çernagorod'a nakledilir. Ayrıca Bakü 890 kilometrelik bir boru hattı ile Batum'a bağlanır. Petrolden sonra en önemli gelir kaynağı doğal gazdır.
Büyük bir çeşitlilik gösteren Azerbaycan sanayisinin temelini enerji, imalat ve kimya sanayi meydana getirir. Gübre, tarım ilaçları, yakıt, sanayi yağları, sun'i kauçuk ve plastik sanayii gelişmiştir.
Dışarıya ihraç ettiği en önemli ürünlerden biri de petrol arama ve çıkartma makinalarıdır. Termik santrallerden elde ettiği elektriğin bir kısmını satar.
Önemli sanayi merkezleri Hazar Denizi kıyısındaki Apşeron'da toplanmıştır. Sungait kimya ve demir-çelik sanayiinin merkezidir. Şirvan'da ise tarıma dayalı sanayi gelişmiş olup, çok sayıda çırçır fabrikalarıyla pamukçuluğun merkezi durumundadır.
Dünyaca meşhur ve Rus havyarı olarak ün kazanmış olan mersin balığı havyarı sadece Azerbaycan'da üretilir. Elde edilen ürünün büyük kısmı ihraç edilir.
1991'de bağımsızlığını kazandıktan sonra, özellikle geçiş döneminin ilk yıllarında ekonomik alanda düşüşler olmuş ve para birimi olarak Manat'a bağlı kalmıştır. Ancak Azerbaycan, verimli tarım arazileri ve doğal gaz, petrol ve demir cevheri bakımından zengin kaynaklara sahip bulunmaktadır. Ham petrol üretimi 2006'da günlük 600,000 varile ulaşmıştır.
Doğal gaz üretimi ise 1991'de 11 milyar m³ tür. Toplam doğal gaz rezervi 2 trilyon m³, petrol rezervlerin de 8 milyar varil{fact} olduğu savunulmaktadır. Ayrıca, petrokimya, yiyecek, giyim gibi hafif sanayi de vardır.
Azerbaycan Sanayisi
Azerbaycan'da sanayi sektörü, net maddi üretimin % 48,3'ünü oluşturmaktadır.(1992 tahmini)
Ağır Sanayi: Enerji, metalurji, makina, imalat, kimya, orman ürünleridir.
Hafif Sanayi: Dokuma, dikiş, deri, kürk, kunduradır.
Azerbaycan'da Nüfus ve Sosyal Hayat
Azerbaycan'da yaşayan yaklaşık 9.000.000 (2010) nüfusun % 67.'sini Azeriler, % 12'sini Ermeniler % 13'ünü Ruslar, % 8'ini ise diğer karışık ırklar meydana getirmektedir. Başkent Bakü'nün dışında önemli şehirleri Gence, Lenkeran, Sumgayt ve Mingeçaur'dur. Azerbaycan'da yaşayan Müslümanların % 70'i şiidir. Rusya'nın esaretinden kurtulan Azerbaycan'da kapatılan camiler 1990 senesinden sonra hızla ibadete açık hale getirildi. Bakü'de dört yıllık bir İslam Akademisi kuruldu.
Azerbaycan'ın eğitim düzeyi çok yüksektir. Önde gelen kültür ve eğitim merkezi olan Bakü'de bir üniversite ile sekiz yüksek öğretim kurumu vardır.
Ulus çoğunluğunu Türk halkı olan Azeriler oluşturuyor. Azerilerin son 50 yıl da arttığını göstermektedir ve diğer etnik grupların sayı ve oran olarak azaldığını göstermektedir.
Rusların sayısında son 30 yılda bir düşüş vardır. 1979 yılında 475,300 ve 1989 yılında 330.000 civarında olan Rus nüfusunun sayısı 1999 yılında 141.700 seviyelerine kadar gerilemiştir. Özellikle 20 Ocak 1990 Olayından (Qara Yanvar; "Kara Ocak") sonra Rusların göçü yoğunlaşmıştır.
Ermeniler özellikle Dağlık Karabağ Savaşı yüzünden ya ayrılmıştır veya kaçmıştır. Daha Dağlık Karabağ yüzünden oluşan gergilik ve savaştan önce de 1979 yılında 475,500 civarında olan Ermeni nüfusunun sayısı 1989 yılına gelindiğinde 390.500 seviyelerine kadar gerilemişti. Ermeni nüfusunun sayısı 1999 yılında 120.700 seviyelerine kadar gerilemiştir ve Ermeniler tarafından işgal edilmiş Dağlık Karabağ'da yaşayanları kapsar.
Artık Azerbaycan'da Dağlık Karabağ dışında hemen hemen hiç Ermeni kalmamıştır.
Toplam nüfus büyüme oranı %0,89'dur.
Yaş grubu - Toplam nüfustaki payı
Azerbaycan nüfusunun %54 e yakın kısmı kentlerde, %46 ya yakın kısmıda köylerde yaşamaktadır. Şehirleşme hızı son dönemlerde oldukça yavaş seyretmekte olup, kentlere fazla hızlı olmasa bile göç almakta, ancak kırsal kesimde nüfus artışı daha yüksek olduğu için denge sürmektedir.
Toplam nüfusun %60 a yakın kısmı 30 yaşın altındadır.
Azerbaycan'da Tabii Kaynaklar
Azerbaycan topraklarında yer alan dağların hepsinin yamaçları kayın, meşe ve çam ormanları ile kaplıdır. Güneyi ise bozkır görünümündedir.
Ormanlık bölgelerde Kafkas geyiği, karaca, Avrupa vizonu, kırkeçisi, yabandomuzu, keklik, orman tavuğu, vaşak, ayı, pars gibi hayvanlara çok bol rastlanır. Ayrıca Flamingo, kuğu, pelikan, şahin, balıkçıl gibi çok çeşitli kuş türleri kışlarının ılıman olması sebebiyle Hazar Denizi kıyılarında konaklarlar.