Filistin'de bilinen tarihi kasabaların çoğu Bronz Çağı'nda kuruldu.
Bu kasabaların gelişimi, Antik Mısır'daki Eski Krallık dönemine denk gelir.
1. hanedan döneminden kalma M.Ö. 2925 yılına ait kalıntılar bu çaprazlama tarih tespitinde kullanılmıştır.
Filistin'deki Bronz Çağı'na ait kalıntılar ise Megiddo, Jericho, Tall al-Farah, Tel Bet She'an, Khirbat al-Karak ve Ai (Khribat 'Ayy)'da çıkarılmıştır.
Bu sitelerin hepsi orta ya da kuzey Filistin'dedir ve Bronz Çağı'nın başlarına aittir.
Güneyde Tel Lakhish, Kiriath-sepher ve Tel Hasi'de bulunan kalıntılar ise Üçüncü Bronz Çağı'na aittir. Bu dönemdeki Sami Filistin halkına günümüzde tanımlama kolaylığı açısından zaman zaman Kenanlılar denmekle birlikte "Kenan" terimi M.Ö. 2000 yıllarına kadar kullanılmamıştır.
M.Ö. 3. binyılda Filistin'de surlarla çevrilmiş kasabalar ortaya çıktı.
Bu kasabaların Mısır ve Mezopotamya örneklerinde olduğu gibi tek bir bayrak altında toplandığına dair kanıt yoktur.
Filistin'deki kasabalar muhtemelen bağımsız şehir devletleri olarak kaldılar.
Ancak gevşek şekilde Antik Mısır'ın siyasi kontrolü altındaydılar.
M.Ö. 23. yüzyıl civarında Filistin'de şehir hayatı azaldı ve pastoral bir döneme girildi.
Bunda muhtemelen Şeria Nehri'nin doğusundan gelen göçebelerin büyük etkisi oldu.
Göçebelerin büyük bir kısmının Suriye Çölü'nden gelen Amoritler olduğu düşünülmektedir.
Bu dönemde Suriye'deki Ebla ve Mezopotamya'daki Akadların Filistin üzerindeki hegemonyasına dair net bir bilgi yoktur.
Ancak Filistin'e doğudan gelen göçebeler, Mısır'ın Asyalılar tarafından işgali ve M.Ö. 20. yüzyılda Eski Krallık döneminin tamamen sona erişi arasında bir ilişki olduğu düşünülmektedir.
Bu dönemde Filistin halkı hem benzer hem farklı yönleri olan müttefik kabilelerden oluşuyordu.
Bu kabilelerin çoğu yarıgöçebe ve pastoral bir yapıya sahipti.
Kabileler arasında şehir hayatına en az katkı sağlayanlar kuzeylilerdi.
Bu konudaki arkeolojik bulgular Kitabı Mukadddes ile uyum içerisindedir.
Zira Joshua'nın Kitabı'nda tepelerde yaşayan Amoritlerin aksine Kenanlıların düzlüklerde ve tarıma elverişli sahillerde yaşadıkları anlatılır.
Bu kasabaların gelişimi, Antik Mısır'daki Eski Krallık dönemine denk gelir.
1. hanedan döneminden kalma M.Ö. 2925 yılına ait kalıntılar bu çaprazlama tarih tespitinde kullanılmıştır.
Filistin'deki Bronz Çağı'na ait kalıntılar ise Megiddo, Jericho, Tall al-Farah, Tel Bet She'an, Khirbat al-Karak ve Ai (Khribat 'Ayy)'da çıkarılmıştır.
Bu sitelerin hepsi orta ya da kuzey Filistin'dedir ve Bronz Çağı'nın başlarına aittir.
Güneyde Tel Lakhish, Kiriath-sepher ve Tel Hasi'de bulunan kalıntılar ise Üçüncü Bronz Çağı'na aittir. Bu dönemdeki Sami Filistin halkına günümüzde tanımlama kolaylığı açısından zaman zaman Kenanlılar denmekle birlikte "Kenan" terimi M.Ö. 2000 yıllarına kadar kullanılmamıştır.
M.Ö. 3. binyılda Filistin'de surlarla çevrilmiş kasabalar ortaya çıktı.
Bu kasabaların Mısır ve Mezopotamya örneklerinde olduğu gibi tek bir bayrak altında toplandığına dair kanıt yoktur.
Filistin'deki kasabalar muhtemelen bağımsız şehir devletleri olarak kaldılar.
Ancak gevşek şekilde Antik Mısır'ın siyasi kontrolü altındaydılar.
M.Ö. 23. yüzyıl civarında Filistin'de şehir hayatı azaldı ve pastoral bir döneme girildi.
Bunda muhtemelen Şeria Nehri'nin doğusundan gelen göçebelerin büyük etkisi oldu.
Göçebelerin büyük bir kısmının Suriye Çölü'nden gelen Amoritler olduğu düşünülmektedir.
Bu dönemde Suriye'deki Ebla ve Mezopotamya'daki Akadların Filistin üzerindeki hegemonyasına dair net bir bilgi yoktur.
Ancak Filistin'e doğudan gelen göçebeler, Mısır'ın Asyalılar tarafından işgali ve M.Ö. 20. yüzyılda Eski Krallık döneminin tamamen sona erişi arasında bir ilişki olduğu düşünülmektedir.
Bu dönemde Filistin halkı hem benzer hem farklı yönleri olan müttefik kabilelerden oluşuyordu.
Bu kabilelerin çoğu yarıgöçebe ve pastoral bir yapıya sahipti.
Kabileler arasında şehir hayatına en az katkı sağlayanlar kuzeylilerdi.
Bu konudaki arkeolojik bulgular Kitabı Mukadddes ile uyum içerisindedir.
Zira Joshua'nın Kitabı'nda tepelerde yaşayan Amoritlerin aksine Kenanlıların düzlüklerde ve tarıma elverişli sahillerde yaşadıkları anlatılır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
muzafferbadem@hotmail.com