Tacikistan'da Sanayi

Alüminyum, çinko, kursun, kimyasallar, gübre, çimento, bitkisel yağ, metal kesme aletleri ve buzdolabı, Tacikistan’da üretimi yapılan baslıca ürünlerdir. Ülkedeki sanayinin ağırlığını “Tadaz”

Alüminyum Fabrikası, hidroenerji tesisleri, hafif sanayi ve gıda isleme alanında faaliyet gösteren küçük isletmeler oluşturmaktadır. 2004 yılında Tacikistan’ın sınai üretimi, bir önceki yıla göre yüzde 15 oranında artmış, 2005’de ise artış yüzde 9 olarak gerçekleşmiştir.

Tamamıyla devlete ait olan Tadaz Alüminyum Fabrikası, 1975 yılından bu yana faaliyet göstermektedir. 13 bin isçinin çalıştığı isletmede halen yüzde 87 kapasite ile çalışılmakta ve ham alüminyum ve basit alüminyum ürünlerinin üretimi yapılmaktadır. 2005 yılında Tadaz, bir önceki yıla göre üretimini yüzde 6 oranında artırarak 379,700 ton alüminyum üretmiştir. Üretimde kullanılan tüm hammaddeler Azerbaycan, Ukrayna, Rusya ve

Kazakistan’dan alınmaktadır. Ayrıca Türkiye’den de yılda 30 bin ton alümina ithal edilmektedir. Üretilen alüminyumun yüzde 99’u Avrupa ülkeleri, İran ve Türkiye’ye ihraç edilmekte, kalan yüzde 1’lik kısım ise ülkede islenmektedir. Türk firmaları ile doğrudan satış sözleşmeleri bulunmamakta ve Tacik alüminyumu Türkiye’ye aracı firmalar üzerinden satılmaktadır. Gelecekte Tadaz’ın özelleştirilmesi planlanmaktadır.

Rus alüminyum firması RusAl, Tacikistan’ın güneyinde yıllık 200 bin ton kapasiteli bir alüminyum fabrikası kuracağını açıklamıştır. 560 milyon dolarlık bir yatırımla gerçekleştirilecek olan fabrika, 2010 yılında faaliyete geçecektir. 400 civarında maden yatağına sahip olan ülkede madencilik sektörü, teknoloji ve knowhow

yetersizliği nedeniyle sahip olduğu potansiyeli yeterince değerlendirememektedir. İşleme kapasitesinin düşük olması nedeniyle bu sektör daha çok ham madde ihracatına yönelmektedir. Ülkede bulunan zengin kömür yatakları ulaştırma sorunları nedeniyle isletilememektedir. Bu yataklara ulaşılması için tünel açılması gerekmektedir.

28 adet altın yatağında toplam 430 tonluk rezerve sahip olan Tacikistan’ın gümüş rezervleri ise 60 bin ton olarak hesaplanmaktadır. Birçok maden yatağının dağlık bölgelerde bulunması ve bu bölgelerde hava şartlarının sert, ulaşım imkanlarının da bir hayli yetersiz olması üretimi olumsuz yönde etkilemektedir.