Türkiye-İran Ekonomik İlişkileri

Dış ticaret ve yatırımlar

İran ile 2000 yılında 1 milyar Dolar olan ticaret hacmimiz, 2008 yılında 10,2 milyar Dolara ulaşmıştır. 2009 yılında ise küresel ekonomik krizin etkisiyle ikili ticaret hacmimiz yaklaşık % 47 civarında düşerek 5,42 milyar Dolara gerilemiş, 2010 yılında bir önceki yıla göre dış ticaret hacmimiz % 96 oranında artarak 10,6 milyar Dolar olarak gerçekleşmiştir. Bu dönemde ihracatımız 3 milyar Dolar, ithalatımız ise 7,6 milyar Dolar seviyesine ulaşmıştır.

Türkiye-İran İkili Ticaret İstatistikleri (000$):

YILLAR	İHRACAT	İTHALAT	HACİM	DENGE
2000	235.784	815.730	1.051.515	-579.945
2001	360.535	839.800	1.200.336	-479.264
2002	333.962	920.971	1.254.934	-587.009
2003	533.786	1.860.682	2.394.469	-1.326.896
2004	813.031	1.962.058	2.775.090	-1.149.027
2005	912.940	3.469.706	4.382.646	-2.556.766
2006	1.066.901	5.626.610	6.693.512	-4.559.708
2007	1.441.190	6.615.394	8.056.584	-5.174.204
2008	2.029.759	8.199.689	10.229.448	-6.169.929
2009	2.024.863	3.405.985	5.430.849	-1.381.122
2010	3.042.957	7.644.782	10.687.739	-4.601.825

İki ülke arasındaki ticaret hacminin kısa dönemde 20 milyar dolara çıkartılması, 5 yıl içerisinde de 30 milyar dolara yükseltilmesi hedeflenmektedir.

İran’a ihraç ettiğimiz başlıca ürünleri kazan, makine ve cihazlar, aletler, motorlu kara taşıtları, traktör, tütün ve tütün yerine geçen işlenmiş maddeler, demir ve çelik, elektrikli makine ve cihazlar oluşturmaktadır.  İran’dan ithal ettiğimiz maddeler arasında temel kalemi % 90’lık pay ile ham petrol ve doğalgaz teşkil etmektedir.

Türkiye’nin İran’a coğrafi yakınlığı, ortak dil kullanımının sağladığı yarar, Türk işadamları bakımından elverişli bir ortam yaratmaktadır. Son yıllarda İran’da yatırım yapan şirketlerimizin sayısı ve yatırım tutarında bir artış gözlenmektedir.

Ülkemizle İran arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilerin hukuki çerçevesi büyük oranda tamamlanmıştır.

İkili mekanizmalar

Ekonomik ve ticari ilişkiler kapsamında son dönemde;

-         Türkiye-İran Sınır İlleri Ekonomik İşbirliği 3. Toplantısı (27-28 Ekim 2010 - Urumiye)

-         Türkiye-İran İş Forumu (16 Eylül 2010 – İstanbul),

-         Turizm Ortak Teknik Komitesi Toplantısı (5-9 Şubat 2010 – Tahran),

-         Türkiye - İran Karma Ekonomik Komisyonu (KEK) 21. Dönem Toplantısı (1-3 Şubat 2010 – Ankara), 

-         Türk-İran İş Konseyi 9. Ortak Toplantısı (5-6 Ekim 2009 – İstanbul),

-         Sınır Ticareti Ortak Komite 6. Toplantısı (15-18 Temmuz 2009 – Van),

-         Türkiye – İran Ortak Ticaret Komitesi Toplantısı (25-27 Nisan 2009 – Ankara)

-        Karma Ulaştırma Komisyonu’nun (KUK) 6. Toplantısı (28 Şubat-1 Mart 2009 – Tahran) gerçekleştirilmiştir.

Turizm

Türkiye’yi ziyaret eden İranlı turist sayısı son yıllarda artış eğilimindedir. 2009 yılında ülkemizi ziyaret eden İranlı turist sayısı 1.383.261 olarak tespit edilmiştir. 2010 yılında ise bu rakam 1.885.097’ye yükselmiştir.