29 Mart 2021 Pazartesi

MALAVİ (Malawi)

MALAVİ HARİTASI
Malavi Cumhuriyeti, Afrika kıtasının güneydoğu bölümünde yer alan ve denize kıyısı bulunmayan bir kara ülkesidir.
Ülke 6 Temmuz 1964 tarihinde Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını kazanmıştır.
Ülkenin başkenti Lilongwe'dir.

Malavi Coğrafyası

Malavi, Afrika kıtasının güneydoğu bölümünde kuzey-güney yönünde uzanan, uzun ve dar ülke topraklarına sahiptir.
Ülke kuzeyde Tanzanya, batıda Zambiya, güney, güneydoğu ve güneybatıda ise Mozambik ile komşu konumundadır.
Ülkenin kuzey-güney yönündeki uzunluğu 850 km, batı-doğu yönündeki uzunluğu ise 350 km'dir. Ülkenin tüm sınır uzunluğu toplamda 2.881 km olup, bunun 475 km'si Tanzanya, 1.569 km'si Mozambik ve 837 km'si ise Zambiya ile oluşmaktadır.
Ayrıca Malavi gölünün Mozambik hakimiyeti altında bulunan bölümünde yer alan Likoma ve Chizumulu adaları Malavi devletinin hakimiyeti altındadır.

Ülkenin sahip olduğu 118.484 km²'lik toprakların %31'i ormandan, %25'i sulak alandan, %20'si tarım alanından ve %15'i ise meralardan oluşmaktadır.
Ülkenin kuzey kesimleri diğer bölgelere göre daha dağlık olup, yükseltiler deniz seviyesinden 3.000 m yüksekliğe kadar çıkabilmektedir.
Ülkenin en yüksek dağı 3.002 m ile Sapitwa dağıdır.
Ülkenin doğu kısmının neredeyse tamamını kaplayan ve çok büyük bir bölümü Malavi hakimiyeti altında olan Malavi Gölü, toplamda 29.600 km² yüz ölçümü, 570 km uzunluğu ve 80 km genişliği ile Malavi'nin en büyük gölü ve aynı zamanda Afrika kıtasının en büyük üçüncü iç gölü konumundadır.
Ülkenin en uzun akarsuyunu 402 km'lik uzunluğu ile Shire nehri oluşturmaktadır.

Malavi'de İklim

Malavi genelinde tropikal bir iklim gözlemlenmektedir.
Ülkenin sıcaklığın yüksek değerlerde görüldüğü aylar Ağustos ortası itibarı ile Kasım ayları arasındadır. Mayıs ile Ağustos ayın ortasına kadar soğuk bir dönem geçiren ülkede, yağmur mevsimi Kasım ile Nisan ayları arasında olup, bu dönem nem oranı sabahları %100'e kadar çıkabilmektedir.
Nisan ve Mayıs ayları ise yağmur sonrası dönemleri oluşturmaktadır.
Ülkenin yüksek kesimlerinde iklim genel itibarıyla soğuk ve yağmurlu iken, alçak kesimlerde sıcak ve bunaltıcıdır.
Malavi gölü civarında da yüksek olan sıcaklık, esen rüzgarlar ile düşebilmektedir.
Ülke genelinde en soğuk Temmuz ayı olurken, yıl genelinde sıcaklıklar Kasım-Nisan döneminde 19 °C ve 32 °C arasında, Mayıs-Ekim döneminde ise 14 °C ve 24 °C arasında değişebilmektedir.

Malavi'de Nüfus Bilgileri

Ülkede 2016 tahmini verilerine göre yaşayan 18,570,321 nüfusun büyük bir kısmı değişik Bantu halklarından oluşmaktadır.
Buna rağmen Malavi'de, bölgede bulunan diğer ülkelere kıyasla çok daha az halk grubu yaşamaktadır. Ülke genelinde farklı kültür ve dili olan 13 etnik grup yaşamaktadır.

En büyük etnik grubu, ismini ülkeye de veren ve nüfusun neredeyse %53,2'sini oluşturan ve Tonga, Nyanja, Chewa ve Tumbuka gruplarının ortak etnik grup ismi olan Maraviler'dir.
Maravileri %16,3 ile Lomwe etnik grubu izlerken, Yao etnik grubu %13,4 ile ülkedeki üçüncü büyük etnik grup konumundadır.
Bu üç grup dışında %10'un üzerinde bir orana sahip olmazken bu üç gruba en yakın etnik grup %8,7 ile Ngoni etnik grubudur.
Diğer geri kalan %8,4 ise diğer Malavi'de yaşayan grupları kapsamaktadır.

Malavi genç bir nüfusa sahip olup, 2016 tahmini verilerine göre %67,02'si 0-24 yaş aralığındadır. Ülkenin sadece %2,69'u 65 yaş ve üzerindedir.

Şehirde yaşayanların oranı 2015 verilerine göre %16,3 olan ülkede, nüfusun yıllık artış oranı 2016 tahmini verilerine göre %3,32 düzeyindedir.

Malavi'de Dil

Ülke genelinde Bantuların çoğunlukta olması, kendisini dilde de göstermekte olup, en çok konuşulan diller Bantu dilleridir.
Sömürge dönemi sonrası Birleşik Krallık'ın miras olarak bıraktığı İngilizce ile birlikte ülkenin resmi dilli olan Chewa dili, birçok kişi tarafından konuşulmaktadır.
Bunun haricinde ayrıca yerel olarak Lomwe, Chiyao, Tumbuka, Chinkhonde, Chisena, Chitonga, Chinyakyusa, Chimambya, Chisenga, Chisukwa, Chingoni, Chimambwe ve Chinamwanga dilleri de konuşulmaktadır.
Birçok dilin önünde bulunan Chi ön eki, yerel dilde -nin/nın dili anlamına gelmektedir.

Malavi'de Dini Durum

%80 Hristiyan (%23 Katolik, %19 Presbyterian ,%17 Afrika Hristiyanlığı)
%12 Müslüman
%8 Yerel Dinler

Ülke nüfusunun yaklaşık olarak %80'i Hristiyan dini inançlarına göre yaşamaktadır.
Malavi'de İslam dini inancına göre yaşayanların oranı olan %12, Afrika kıtasının bu bölgesi için yüksek sayılabilecek bir orandır.
Diğer nüfus ise yerel dinlere inanmaktadır.
İslamiyet daha çok ülkenin güney bölgelerinde Yao etnik grubu arasında yaygındır.
Bu topraklara ilk olarak 1890'lı yıllarda Arap tüccarlar ile Mozambik üzerinden gelen din, daha sonraları özellikle Yaolar tarafında benimsenmiş ve uygulanmıştır.
Ülkede 2004 yılında gerçekleştirilen bir ankette Hristiyan nüfusunun %23'ü de katolik mezhebine inanmakta olup, %19'u Presbyterian, %17'si ise Avrupalıların misyonerlik faaliyeti sonucu öğretmediği Afrika Hristiyanlığı inancını benimsemektedir.

Malavi Tarihi

Bölgenin sömürge ve koloni dönemi öncesinde Maravi Krallığı hakimiyeti altında olduğu ifade edilmektedir.
1859 yılında ilk Avrupalı David Livingstone Malavi Gölü'ne ulaşmış, 1891 yılında ise Malavi Birleşik Krallık'ın Britanya Orta Afrika Protektorası adı ile işgali altına aldığı bir bölge konumuna gelmiştir.
İşgal bölgesi 1907 yılında Nyasaland adı ile sömürge sisteminin bir parçası haline getirilmiştir.
1915 yılında İngiliz hükumeti bölgede bulunan yerlilerin askerlik hizmetini yapmasını mecburi kıldığı için Baptist dini önderi John Chilembwe liderliğinde ayaklanma başlatılmış ve sömürgeci ülke birimlerine karşı özgürlük mücadelesi gerçekleştirilmiştir.
Bu olay münasebetiyle günümüzde de Chilembwe, Malavi milli kahramanı olarak görülmektedir.

1953 yılında bölge komşu bölgeler Kuzey Rodezya ve Güney Rodezya ile birleştirilerek Rodezya ve Nyasaland Federasyonu sömürge sisteminin bir parçası haline getirilmiştir.
Federasyon içerisinde yaşayan ve çoğunlukta olan siyahilerin beyaz azınlığa karşı başlattığı mücadele neticesinde Britanya Kuzey Rodezya'nın haricinde Nyasaland'ın da istiklalini kabul etmiştir.

6 Temmuz 1964 tarihinde ülke Hastings Kamuzu Banda yönetiminde Birleşik Krallık'tan Malavi adı ile istiklalini kazanmış, istiklalinin ilanından iki sene sonra da cumhuriyet ilan edilerek Banda yeni cumhuriyetin ilk devlet başkanı olarak seçilmiştir.
Bu olay sonrası Banda yıllarca ülkeyi mensubu olduğu Malavi Kongre Partisi (Malawi Congress Party - MCP) ile tek partili bir sistem ile diktatör bir rejim ile idare etmiş, bu rejim ancak 1994 tarihinde gerçekleştirilen referandum ile sonlandırılabilmiştir.
Referandumun gerçekleşmesine yol açan olay ise 1992 yılında birkaç hristiyan din görevlisinin ülkede siyasi reformların zamanının geldiğini belirten bir mektubu Banda'ya yazarak konuyu aktardıkları olay ile başlamıştır.

1994 yılında gerçekleştirilen ilk özgür ve bağımsız seçimlerde United Democratic Front (UDF) partisinden Bakili Muluzi devlet başkanlığı görevine seçilmiş, aynı görevi 1999 yılında gerçekleştirilen seçimlerde de üstlenmeyi başarmıştır.
Muluzi her ne kadar devlet başkanlığı görev süresini uzatan anayasa değişikliğini gerçekleştirmese de, kendisinden sonra görevi devralmasını istediği Bingu Mutharika (UDF) 2004 yılında gerçekleştirilen seçimlerde kazanarak devlet başkanı olmuştur.
2004 yılında gerçekleştirilen bu seçimlerde Mutharika'nın seçilmesinin en önemli nedeni ise muhalefet partilerinin bir aday üzerinde anlaşma sağlamaması ve Mutharika'nın rakibi olarak desteklememesinden kaynaklanmıştır.
Mutharika 2009 yılında ikinci bir defa seçilmesinden sonra selefi Muluzi gibi görev süresini uzatmaya yönelik hamleler gerçekleştirmiş ancak Anayasa mahkemesi böyle bir değişim girişimini yasaklamıştır.
5 Nisan 2012 yılında geçirdiği kalp krizi sonrası hayatını kaybeden Mutharika'nın yerine vekaleten atanan Joyce Banda, 7 Nisan 2012 tarihinde yemin ederek görevine başlamıştır.

Malavi'de Politika

1966 yılında ele alınan anayasaya göre ülke başkanlık sistemi ile yönetilmektedir.
İngiliz Milletler Topluluğu üyesi olan ülkede bu anayasaya göre izin verilen tek parti Malawi Congress Party (MCP) partisiydi. 1993 yılında gerçekleştirilen referandum ile tek partili sistemden, çok partili sisteme geçişin imkanı sağlanmıştır.
Malavi parlamentosunda her beş yılda bir seçilen toplam 177 milletvekili bulunmaktadır.
Milletvekilleri gibi devlet başkanı da her beş yılda bir seçilmekte, bir başkan en fazla iki dönem üst üste seçilebilmektedir.

Malavi'de İdari Yapılanma

Ülke idari açıdan üç bölgeye ayrılmış konumdadır.
Bu üç bölge kendi içerisinde ayrıca 28 ilçeye bölünmüş durumdadır.

Bu bilgiler https://tr.wikipedia.org/wiki/Malavi linkinden alınmıştır.


Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

muzafferbadem@hotmail.com